Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΤΟΥ 1940

(ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ)



Η τεράστια, σε σχέση με το μέγεθός της, συμβολή της Ελλάδας στον αγώνα των Συμμάχων με το “ΟΧΙ” της 28ης Οκτωβρίου 1940 και στη συνέχεια με τον επτάμηνο αγώνα μέχρι την κατάληψη της Κρήτης, με την εθνική αντίσταση κατά των δυνάμεων Κατοχής και με τη συμμετοχή όλων των δυνάμεών της, στους αγώνες στο εξωτερικό, στο πλευρό των ελεύθερων λαών, αναγνωρίσθηκε με ενθουσιασμό και ειλικρίνεια, από όλες τις προσωπικότητες και τα μέσα της εποχής εκείνης.






Ιστορικά, είναι χρέος να αναφέρουμε μερικές απόψεις:



Ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας Ουïνστον Τσώρτσιλ, τηλεγραφούσε στις 28 Οκτωβρίου στον Έλληνα Πρωθυπουργό: “Ο τρόπος με τον οποίο, ο Ελληνικός λαός, αντιμετώπισε την Ιταλική πρόκληση, κατέκτησε το θαυμασμό του Βρετανικού λαού. Θα σας παράσχουμε όλη τη δυνατή βοήθεια μαχόμενοι εναντίον του κοινού εχθρού και θα μοιρασθούμε την κοινή νίκη.”



Την ίδια μέρα, ο Πρωθυπουργός του Καναδά, Μακένζυ Κινγκ, τηλεγραφούσε: “Όταν η κοιτίδα του ευγενέστερου πολιτισμού, που γνώρισε η ανθρωπότητα, η χώρα που της οφείλουμε ό,τι καθιστά τη ζωή ανώτερη και ωραιότερη, υφίσταται τέτοια επίθεση, η θέση όλων των αληθινών ανθρώπων είναι στο πλευρό της.”



Ο Γαλλικός Ραδιοφωνικός Σταθμός της Αφρικής, βεβαίωνε τους Έλληνες ότι: “όλοι οι αληθινοί Γάλλοι βρίσκονται πλάι στην Μικρή Ελλάδα, που δίνει σε άλλα μεγαλύτερα έθνη ένα υπέροχο παράδειγμα”.





Στις 4 Νοεμβρίου, η Αμερικάνικη εφημερίδα “Κρίστιαν Σάïενς Μόνιτορ”, σχολίαζε: “…Εκεί πάνω στα βουνά της Πίνδου, ίσως κρίνεται η τύχη όλου του κόσμου.”


Στις 10 Νοεμβρίου, η “Σάνταιη Εξπρές” του Λονδίνου, έγραφε: “Η Ελλάδα επιτελεί αξιοθαύμαστο έργο. Η κατάσταση στην Ελλάδα μπορεί να αποβεί εξαιρετικά σοβαρή για μας. Μπορεί όμως και να γίνει το κλειδί της νίκης”.


Στις 5 Δεκεμβρίου 1940, ο Βρετανός Υφυπουργός Μόρισσον, δήλωσε: “Η Ελλάδα μας χάρισε την πρώτη κατά σειρά νίκη εναντίον του Άξονα”.



Οι “Τάïμς” του Λονδίνου, στις 30 Ιανουαρίου 1941, μεταξύ άλλων πολλών γράφει: “...Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι και αυτός ακόμη ο στρατός του Νείλου ενθαρρύνθηκε, όταν πληροφορήθηκε, ότι τα Ιταλικά στρατεύματα, που προετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει, ήταν λιγότερο τρομερά από όσο ενομίζετο... Η ηχώ των μαχών, στις χαράδρες του Αώου και στα υψώματα στην Κορυτσά, είχε απήχηση στον Αραβόφωνο κόσμο και προκάλεσε βαθύτατη εντύπωση στην Ιβηρική Χερσόνησο... Στην Βρετανική Αυτοκρατορία και στην Αμερική, οι νίκες αυτές χαιρετίστηκαν με χαρά, ανακούφιση και θαυμασμό, γιατί ο Δαβίδ μεταξύ των Εθνών αντιστάθηκε στο θωρακισμένο Γολιάθ…”

 Η “Νταίηλυ Τέλεγκραμ” έγραφε την 1η Δεκεμβρίου 1940:


“…Ο Νοέμβριος έφερε μεγάλη μεταβολή στη διπλωματική μας κατάσταση. Ο Χίτλερ γύριζε δεξιά και αριστερά στην Ευρώπη, προσπαθώντας μάταια να βρεί συμμάχους. Δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει παρά μόνο την Ουγγαρία και την Ρουμανία, που ήταν ήδη υπό το πέλμα του. Οι άλλες δεν του έδωσαν τίποτα και ο κύριος λόγος της αποτυχίας αυτής ήταν οι ελληνικές επιτυχίες εναντίον της Ιταλίας”.



Την ίδια μέρα, ο Βρετανός Υπουργός των Ινδιών, Λίμερυ, έλεγε: “Τις τελευταίες λίγες εβδομάδες, χάρις στους Έλληνες η όλη μορφή του πολέμου μεταβλήθηκε... Στις άλλες Βαλκανικές Χώρες, στην Τουρκία, σε όλη τη Μέση Ανατολή και ακόμα μακρύτερα, οι νέες δυνατότητες της κατάστασης χαροποίησαν μόνο τους φίλους μας και συγκράτησαν εκείνους, που θα μπορούσαν να παρασυρθούν, ίσως προς το μέρος των εχθρών μας.”



Αλλά και ο ίδιος ο Χίτλερ στις 20 Νοεμβρίου 1940, έγραφε στο Μουσολίνι “...Η κατάσταση που διαμορφώθηκε, έχει βαρύτατες ψυχολογικές και στρατιωτικές συνέπειες, δυσάρεστες καθόσον βαρύνει τις διπλωματικές προπαρασκευές. Η Βουλγαρία που έδειχνε λίγη προθυμία να προχωρήσει στο τριμερές σύμφωνο, αποφεύγει τώρα εντελώς ακόμη και να σκεφθεί παρόμοια ενέργεια. Και σ’αυτή τη Γαλλία ακόμη, παρατηρείται αμφιβολία και επιφυλακτικότητα εκείνων, που βεβαιώνουν, ότι ίσως δεν έχει λεχθεί ακόμη η τελευταία λέξη αυτού του Πολέμου…”



Από τα παραπάνω και από τα τόσα άλλα, που δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν, σκιαγραφείται το μέγεθος της Ελληνικής Συμμετοχής. Βεβαίως, χωρίς καμία αμφιβολία, πρέπει να θεωρήσουμε ως σπουδαίους παράγοντες για τη “Νίκη των Συμμάχων”, την ηρωική άμυνα της Μ. Βρετανίας σε όλα τα μέτωπα, την πεισματώδη Ρωσική αντίσταση και την τεράστια Αμερικάνικη συμβολή.


Αλλά ένας άλλος ουσιώδης παράγοντας, μικρότερης μεν υλικής έκτασης αλλά με ίση και ίσως ανώτερη ηθική αξία, είναι η εποποιία του 1940-1941, η αντίσταση στη Γερμανική εισβολή και η πρωτοπόρα Ελληνική αντίσταση, μέσα και έξω από την υπόδουλη Ελλάδα. Στις 24 Σεπτεμβρίου 1942, ο Υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, Άντονυ Ήντεν, σε ομιλία του στη Βρετανική Αυτοκρατορική Λέσχη του Λονδίνου είπε: “Άσχετα προς το τι θα πουν οι Ιστορικοί του μέλλοντος, εκείνο, που εμείς μπορούμε να πούμε από τώρα, είναι ότι η Ελλάδα πρώτη έδωσε αλησμόνητο μάθημα στο Μουσολίνι, ότι υπήρξε αυτή η αφορμή της εθνικής επανάστασης στη Γιουγκοσλαβία εναντίον του Άξονα, ότι αυτή, με τη μικρή βοήθεια, που σταθήκαμε τότε ικανοί να της δώσουμε, κράτησε τους Γερμανούς στο ηπειρωτικό έδαφος και στην Κρήτη έξι (6) εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε τη χρονική σειρά όλων των Σχεδίων του Γερμανικού Επιτελείου και έτσι επέφερε ριζική μεταβολή στις εκστρατείες του και ίσως στην όλη πορεία του πολέμου. Εμείς οι Άγγλοι, δεν θα λησμονήσουμε ποτέ, την ανακούφιση και την παρηγοριά, που μας προσέφερε κατά τις στιγμές εκείνες της αγωνίας, η τιμιότητα και η αξιοπρέπεια της στάσης των Ελλήνων.”


Kαι για να κλείσουμε εδώ την ατελείωτη πραγματικά, αναφορά στα όσα ελέχθησαν τότε, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι στις 27 Απριλίου 1942 ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Μόσχας, ανέφερε σε εκπομπή με θέμα: “Χαιρετισμός προς τους Έλληνες”: Επολεμήσατε μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήταν δυνατόν να γίνει διαφορετικά, γιατί είσαστε Έλληνες. Ως Ρώσοι κερδίσαμε, χάρις στη θυσία σας, χρόνο για να αμυνθούμε. Σας ευγνωμονούμε”.



Όλα αυτά καθώς και πάρα πολλά άλλα, που δεν είναι του παρόντος ας τα βλέπουν οι απαισιόδοξοι και μονίμως ανησυχούντες, οι οποίοι δεν εκτιμούν και δεν αναγνωρίζουν τίποτε θετικό στους νεοέλληνες. Πέρα όμως απ’όλα αυτά, ο αγώνας της Ελλάδας το 1940-41, ήταν αγώνας με πανανθρώπινη ιστορική και ηθική σημασία. Ήταν αγώνας και θυσία στο πλευρό των συμμάχων, για την επικράτηση των δημοκρατικών ιδεωδών και των αρχών του διεθνούς νόμου. Αγώνας για την αναγνώριση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Αγώνας για την πραγματική εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς ηθικής. Για να τεθεί οριστικά τέρμα στις τάσεις και μεθόδους του ιμπεριαλισμού, του επεκτατισμού, της βίας και της αυθαιρεσίας, που τόσο πολύ ταλαιπώρησαν (και δυστυχώς ακόμα ταλαιπωρούν) την ανθρωπότητα.

 Πως έγινε αυτό το θαύμα; Πως το κατόρθωσαν οι Έλληνες, μια δράκα ανθρώπων, χωρίς μέσα και όπλα βαριά, χωρίς τάνκς και αεροπλάνα; Κατόρθωσαν το ακατόρθωτο. Το έπος του σαράντα.


Η πίστη τους όπλισε. Θάνατος ή Λευτεριά, το σύνθημα. Ένας λαός με μια φωνή. ΟΧΙ. Κανένας τότε ηττοπαθής ή ακριτόθυμος. Κανένας θερσίτης δεν βρέθηκε μεταξύ Ελλήνων. Διαπιστώθηκε για άλλη μια φορά αυτό, που είπε ο Πλάτων: “Εμείς οι Έλληνες ηνωμένοι και ομονοούντες και μακράν εσωτερικών διχονοιών, είμεθα αήττητοι έναντι εξωτερικών κινδύνων. Μόνον εις το εσωτερικόν - αλλοίμονο - μέτωπον, νικώμεν και ηττούμεθα”.



Ζούσε τότε, τις μεγάλες εκείνες μέρες, ο εθνικός ποιητής, ο βάρδος της φυλής μας, Κωστής Παλαμάς. Κι όταν τον ρώτησαν, πώς θα μπορούσαμε να αντισταθούμε σε δύο αυτοκρατορίες, είπε το περίφημο:

 “Μόνο ένα λόγο θα σας πώ, δεν έχω άλλο κανένα,


μεθύστε με τ’αθάνατο κρασί του εικοσιένα.”


Η ιστορική μνήμη είναι καθήκον. Είναι διδαχή. Δεν είναι κατανομή ευθυνών. Είναι μελλοντική ενόραση και προσδοκία. Προσδοκία για μια πανανθρώπινη ειρήνη. Μέσα σε μια παγκόσμια έννομη τάξη με ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες. Χωρίς επιβουλές και αδικίες.


Ας ατενίζουμε με αισιοδοξία το μέλλον, με την ελπίδα ότι όλοι οι λαοί θα συμβάλλουν πιο ενεργητικά στο σκοπό αυτό. Ας κρατήσουμε ψηλά τα ζώπυρα του Γένους και το Λάβαρο των Εθνικών μας παλμών. Οι θρύλοι και οι χίμαιρες αξίζουν περισσότερο κι από την αλήθεια. Γιατί συνθέτουν τα ιδανικά μας και δημιουργούν ισχυρά κίνητρα δράσεως.


Ας κλείσουμε βαθειά στην ψυχή μας την Ελλάδα και ας μην απογοητευόμαστε από την κατάφορη αδικία που χαρακτηρίζει τους κυβερνώντες τη Γη. Γι’αυτούς υπάρχει η θεία δίκη, που πολλές φορές εκδηλώνεται με πράξεις ανθρώπων.



ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ