Το γάλα και ο γαλαξίας

Παρουσίαση με λίγα λόγια: η λέξη γαλαξίας παράγεται από τη λ. γάλα και αυτό γιατί στην αρχαιότητα θεωρούσαν ότι είναι από γάλα (ή μοιάζει με γάλα) ο νεφελώδης λευκάζων κύκλος που περιβάλλει τον ορίζοντα. Ο μύθος που εξηγεί και την ετυμολογία του γαλαξία είναι αυτός της Ήρας, η οποία θήλαζε τον Ηρακλή για να γίνει αθάνατος. Όταν, όμως, ανακάλυψε την απάτη του Δία διέκοψε απότομα το θηλασμό και το γάλα της χύθηκε στο σύμπαν.


 Ο ίδιος ο Πλούταρχος (περί των αρεσκ. τοις φιλοσόφ. 892e) δίνει την ετυμολογική ερμηνεία του γαλαξία: «δια δε τη λευκόχροιαν γαλαξίας ονομαζόμενος». Στα μάτια των αρχαίων φάνταζε ένας δρόμος που οδηγεί στο μυστήριο. Οι μύθοι θέλουν τη «φωτεινή οδό» να είναι δημιούργημα του Ηλίου, λόγω της αρχικής καθημερινής πορείας του («ηλιακόν δρόμον»). 24γράμματα Άλλοι μύθοι θέλουν την «αστερόσκονη» του γαλαξία («την οδόν του Φαέθοντος») ως αποτέλεσμα της καταστροφικής αρματηλασίας του Φαέθοντος (Διόδωρος, Ε, 23). Οι Λατίνοι επηρεασμένοι από τον ελληνικό όρο θα αποκαλέσουν τον «γαλαξία κύκλο» ως via lactea (: γαλακτική οδό, αγγλ.: milky way). Ο Οβίδιος, Metamorfosi Ι, 168 , πιστεύει ότι η οδός αυτή οδηγεί στο ανάκτορο του Διός. Η γαλακτική οδός είναι κάτι που ερεθίζει τη φαντασία των αρχαίων. Τους φαντάζομαι να αναρωτιούνται: «που οδηγεί αυτός ο δρόμος;», «τί υπάρχει πίσω απ΄εκεί;» Βλέπετε είναι αδύνατον να μην είχαν και τότε τους «ουφολόγους» τους. Η χριστιανική φαντασία θα οικειοποιηθεί το μύθο του Γαλαξία και αποφασίζει ότι είναι ο δρόμος των Αγίων: «το ζωνάρι της Παναγιάς», «ο Ιορδάνης ποταμός» και για τους ρωμαιοκαθολικούς είναι ο δρόμος που περπατά ο San Giacomo. Στη λαϊκή παράδοση περιγράφεται ως «του παπά ή του κουμπάρου τα άχυρα». Ο όρος πέρασε αυτούσιος η μεταφρασμένος σε όλες τις γλώσσες της Εσπερίας: Αγγλικά: galaxy ή Milky way, Ιταλικά: galassia ή via lactea, Γαλλικά: Galaxie ή voie lactee, Γερμανικά: Galaxie ή Milchstrasse. Διαβάστε στα 24γράμματα για την περίεργη ιστορία της λέξης γαλαξίας, καθώς και τη σχετική βιβλιογραφία (Γιώργος Δαμιανός).