Φονικά κουνούπια στην Ελλάδα

πηγή: espresso.gr

Ηταν το μακρινό 1974 όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνώριζε ότι η ελονοσία είχε ξεριζωθεί πλήρως από την Ελλάδα. Σήμερα, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, η χώρα μας βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη με τη νόσο, η οποία απειλεί μάλιστα με μόνιμη επανεγκατάσταση. Στον κίνδυνο της μαλάριας προστέθηκε πρόσφατα μία ακόμη ασθένεια, η οποία μεταδίδεται με τα κουνούπια, ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Το 2011 η Ελλάδα έκανε ένα μεγάλο βήμα προς τα… πίσω. Για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες εκδηλώθηκε και πάλι επιδημία ελονοσίας στη χώρα μας, έστω και τοπικά περιορισμένη. Διαγνώστηκαν συνολικά σαράντα κρούσματα. Οι τριάντα τέσσερις από τους ασθενείς κατοικούσαν στον περιοχή του δήμου Ευρώτα Λακωνίας, ενώ από δύο κρούσματα εντοπίστηκαν στην Εύβοια και στην Ανατολική Αττική και από ένα στη Λάρισα και τη Βοιωτία. Από τα κρούσματα της Λακωνίας, τα είκοσι επτά αφορούσαν Ελληνες που δεν είχαν ταξιδέψει σε ενδημικές χώρες και συνεπώς είχαν μολυνθεί στην Ελλάδα από τσίμπημα κουνουπιών.

«Το ενδεχόμενο επανεγκατάστασης της νόσου είναι υπαρκτό» προειδοποιεί το ΚΕΕΛΠΝΟ, το οποίο απαριθμεί τρεις παράγοντες που συνηγορούν υπέρ αυτού του ενδεχομένου:

α) Η χώρα αποτελεί τόπο διαμονής και εργασίας μεταναστών από χώρες όπου ενδημεί η νόσος.

β) Σε πολλές περιοχές κυκλοφορούν κουνούπια του γένους «ανωφελές», που αποτελεί το μέσο μετάδοσης της ελονοσίας.

γ) Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεταβολή των κλιματολογικών παραμέτρων (π.χ. αύξηση της θερμοκρασίας ή και των θερμών ημερών ανά έτος), με συνακόλουθη αύξηση του πληθυσμού και της δραστηριότητας των κουνουπιών.


ΙΟΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΝΕΙΛΟΥ
Εναν χρόνο πριν από την επιδημία της ελονοσίας, το 2010, έκανε την εμφάνισή της στη χώρα μας μία άλλη τροπική ασθένεια που μεταδίδεται από ταα κουνούπια, ο ιός του Δυτικού Νείλου. Σε αντίθεση με τη μαλάρια, η οποία έως τώρα έχει προκαλέσει τον θάνατο μόνον ενός ηλικιωμένου ασθενούς που είχε σοβαρά προβλήματα υγείας, η «πρεμιέρα» του ιού του Δυτικού Νείλου στη χώρα μας στοίχισε τη ζωή σε τριάντα πέντε υπερήλικες, επίσης με υποκείμενα νοσήματα. Συνολικά διαγνώστηκαν διακόσια εξήντα δύο κρούσματα, από τα οποία τα εκατόν ενενήντα ένα παρουσίασαν εκδηλώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα ή και μηνιγγίτιδα) και τα υπόλοιπα εβδομήντα ένα είχαν ήπιες εκδηλώσεις (κυρίως εμπύρετο νόσημα).

Το θετικό είναι ότι την επόμενη χρονιά, το 2011, τα κρούσματα περιορίστηκαν σε αριθμό. Επίσης, σημαντικά μειωμένος ήταν ο αριθμός των καταγεγραμμένων θανάτων. Ομως, πέρυσι σημειώθηκε και μία αρνητική εξέλιξη: ενώ το 2010 τα κρούσματα είχαν περιοριστεί στην Κεντρική Μακεδονία, το 2011 η νόσος έφτασε έως τη Λάρισα, την Εύβοια, αλλά και την Ανατολική Αττική.


ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
Η ελονοσία και ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι εδώ. Ειδικά για την ελονοσία το ΚΕΕΛΠΝΟ προειδοποιεί ότι η επανεμφάνισή της και η πιθανή επανεγκατάστασή της «συνιστά μείζον εθνικό πρόβλημα με μεγάλες οικονομικές προεκτάσεις». Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Οκτώβριο το αμερικανικό ΚΕΕΛΠΝΟ, το Center for Disease Control and Prevention, εξέδωσε ειδική ταξιδιωτική οδηγία για όσους σκόπευαν να ταξιδέψουν στην Πελοπόννησο. Υστερα από διάβημα των ελληνικών αρχών, η οδηγία αποσύρθηκε στις 16 Δεκεμβρίου, ωστόσο από τότε η χώρα μας θεωρείται υπό επιτήρηση.

Κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση των δύο ασθενειών παίζει ασφαλώς η καταπολέμηση των κουνουπιών. Στην περιοχή όπου πέρυσι έκανε την εμφάνισή της η επιδημία ελονοσίας, τον Ευρώτα Λακωνίας, φαίνεται ότι έχει γίνει ό,τι είναι δυνατόν προς αυτήν την κατεύθυνση. «Ο δήμος σε συνεργασία με την περιφέρεια Πελοποννήσου έχει πράξει τα δέοντα και συνεχίζει» δηλώνει στην «Espresso της Κυριακής» ο δήμαρχος Ευρώτα Ιωάννης Γρυπιώτης.

Οπως εξηγεί, από τον περασμένο Μάρτιο υλοποιείται στην περιοχή ένα μεγάλο και ολοκληρωμένο έργο καταπολέμησης των κουνουπιών, το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει εκτεταμένους καθαρισμούς, καταγραφή των εστιών αναπαραγωγής των εντόμων και ψεκασμούς με επίγεια και εναέρια μέσα. Ο κ. Γρυπιώτης επισημαίνει όμως ότι πηγή του προβλήματος είναι η ανεξέλεγκτη ροή οικονομικών μεταναστών στην περιοχή. «Το πρόβλημα θα μπορούσε να εξαλειφθεί, εάν και εφόσον λαμβάνονταν σοβαρά μέτρα σε ό,τι αφορά τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας» υπογραμμίζει ο ίδιος.


ΑΤΤΙΚΗ
Αργησαν οι ψεκασμοί
Αναφορικά με την Ανατολική Αττική, όπου πέρυσι εμφανίστηκαν πολλά κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου, οι πρώτοι εστιακοί ψεκασμοί ολοκληρώθηκαν πριν από έναν μήνα, αλλά η ολοκληρωμένη εφαρμογή κωνωποκτονίας αναμένεται να ξεκινήσει την ερχόμενη εβδομάδα. «Φέτος, η περιφέρεια Αττικής έκανε αρκετά νωρίς τον πρώτο μεγάλο εστιακό ψεκασμό» δηλώνει ο δήμαρχος Μαραθώνα Ιορδάνης Λουίζος, προσθέτοντας ότι έχει ενημερώσει από τον Δεκέμβριο του 2011 όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες για την αναγκαιότητα εκτεταμένου ψεκασμού στην περιοχή και μάλιστα στο διάστημα από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο. Αυτό τελικά δεν έγινε δυνατόν εξαιτίας γραφειοκρατικών καθυστερήσεων στον διεθνή μειοδοτικό διαγωνισμό που προκήρυξε η περιφέρεια Αττικής, συνολικού ύψους 550.000 ευρώ.

«Θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάναμε από τη δική μας πλευρά ό,τι ήταν δυνατόν» δηλώνει από την πλευρά της η αντιπεριφερειάρχης Οικονομικών Λιλίκα Βασιλάκου, η οποία σημειώνει ότι την περασμένη Τετάρτη ανακηρύχθηκαν οι μειοδότες του διαγωνισμού και διαβεβαιώνει ότι οι εκτεταμένοι ψεκασμοί θα ξεκινήσουν άμεσα.


ΠΡΟΛΗΨΗ
Ατομικά μέτρα
Από το 2011 το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια για την αντιμετώπιση της ελονοσίας (πρόγραμμα χαρτογράφησης κουνουπιών, ενεργητική αναζήτηση και θεραπεία κρουσμάτων κ.ά.), ενώ έχει ήδη καταρτίσει στρατηγικό σχέδιο δράσης για τον έλεγχο της νόσου στην Ελλάδα μέχρι το 2015. Ωστόσο, τόσο για την ελονοσία όσο και για τον ιό του Δυτικού Νείλου αποφασιστικό ρόλο παίζουν τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια.

Η χρήση εντομοαπωθητικών, η απομάκρυνση κάθε μορφής στάσιμων υδάτων (π.χ. το νερό στο πιατάκι της γλάστρας) και το κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια) είναι μερικές από τις απλές καθημερινές κινήσεις που μπορούν να μειώσουν δραστικά τον κίνδυνο μόλυνσης από ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια.


ΣTAΘHΣ ΔEΛHΓΙΩPΓHΣ